Τι κοινό έχουν η Coca-Cola, η Βασίλισσα Βικτώρια και τα Χριστούγεννα;
Η μορφή του Άγιου Βασίλη είναι εμπνευσμένη από υπαρκτό πρόσωπο; Ποιος ξεκίνησε την παράδοση του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου; Δείτε τις απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις (και σε πολλές άλλες) σε αυτό το blogpost!
5 Δεκεμβρίου
Η πραγματική ιστορία του Santa Claus (Αγίου Βασίλη)
Όταν σκέφτεσαι τα Χριστούγεννα, ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό; Οι πιθανότητες είναι ότι είναι ένας χαρούμενος άντρας ντυμένος στα κόκκινα, αλλιώς γνωστός ως Santa Claus! Και ως Kris Kringle. Και ως Sinterklaas. Και ως Άγιος Νικόλαος… Αν μπερδεύεστε, δεν είστε οι μόνοι. Αλλά τι συμβαίνει πάνω κάτω; Από πού προήλθε ο Άγιος Βασίλης και πώς έγινε η αγαπημένη φιγούρα που γνωρίζουμε σήμερα;
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άι Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια. Στη Δύση, όλα ξεκινούν με τον Άγιο Νικόλαο και η ιστορία του μπορεί να εντοπιστεί εκατοντάδες χρόνια πίσω. Σύμφωνα με τις περισσότερες ιστορίες, ο Άγιος Νικόλαος ήταν μοναχός που γεννήθηκε γύρω στο 280 μ.Χ. κοντά στα Μύρα στη σημερινή Τουρκία. Έγινε γνωστός για τη φιλανθρωπία του προς τα παιδιά και τους φτωχούς και από την Αναγέννηση ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους Αγίους στην Ευρώπη. Ιδιαίτερα στην Ολλανδία, όπου συνέχισε να κατέχει ξεχωριστή θέση, ακόμη και μετά τη Μεταρρύθμιση.
Όταν οι Ολλανδοί άποικοι ήρθαν στην Αμερική, έφεραν μαζί τους το Sinterklaas (το ολλανδικό παρατσούκλι του Sint Nikolaas) και το όνομα Άγιος Βασίλης αναπτύχθηκε από εκεί. Μέχρι το 1800, η φιγούρα του Santa Claus κέρδιζε δημοτικότητα, αλλά είχε ακόμα πολλές διαφορετικές προσωπικότητες και εμφανίσεις. Από ένα μικροσκοπικό, χαρούμενο ξωτικό σε μια τρομακτική ψηλή φιγούρα. Το μεγάλο ποίημα «Twas The Night Before Christmas» είναι υπεύθυνο για πολλά από τα χαρακτηριστικά που γνωρίζουμε σήμερα. Σε αυτό το ποίημα, είναι ένα χαρούμενο ξωτικό που δίνει δώρα που κατεβαίνει τις καμινάδες για να παραδώσει δώρα και πετάει από σπίτι σε σπίτι με ένα έλκηθρο που το σέρνουν μαγικοί τάρανδοι. Ακούγεται οικείο?
Το 1881 τα πρώτα σχέδια ενός στρογγυλού, χαρούμενου Santa Claus με κόκκινο κοστούμι εμφανίστηκαν στο Harper’s Weekly. Αλλά όλα αυτά είναι πολύ αμερικάνικα. Πώς λοιπόν αυτό το όραμα του Santa Claus εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο;
Αυτό, σε μεγάλο βαθμό, δεν οφείλεται σε κανέναν άλλον εκτός από την εταιρεία Coca-Cola. Το 1931, η Coca-Cola ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία μάρκετινγκ με διαφημίσεις που απεικονίζουν τον Santa Claus που γνωρίζουμε οι περισσότεροι από εμάς σήμερα: Ένας παχουλός, χαρούμενος ηλικιωμένος με μεγάλη, λευκή γενειάδα και, φυσικά, ένα κοστούμι στο κόκκινο της εταιρείας. Η Coca-Cola κράτησε αυτή την απεικόνιση από τότε, και αυτή εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο με τη γενική εξαγωγή της αμερικανικής λαϊκής κουλτούρας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε πολλά μέρη, αυτή η εικόνα συνδυάστηκε με τη δική τους παραδοσιακή φιγούρα του Santa Claus. Στη Δανία, για παράδειγμα, ο Santa Claus φοράει κόκκινα και μοιράζει δώρα από ένα ιπτάμενο έλκηθρο που σύρεται από τάρανδο, ΑΛΛΑ, δεν ζει στον Βόρειο Πόλο. Ζει στη Γροιλανδία.
Αυτό που τελικά κρατά ζωντανή την κληρονομιά και το θαύμα του Santa Claus είναι απλό: είστε εσείς και τα παιδιά σας. Πέρα από όλα τα ποιήματα και τα κόλπα του μάρκετινγκ, δεν θα είχαμε τον Santa Claus, αν δεν υπήρχαν γενιές γονέων που δίδασκαν στα παιδιά τους να πιστεύουν σε αυτή τη χαρούμενη, μαγική φιγούρα.
13 Δεκεμβρίου:
Ημέρα της Αγίας Λουκίας
Η Ημέρα της Αγίας Λουκίας είναι πάντα η 13η Δεκεμβρίου, η οποία ήταν η ημερομηνία του Χειμερινού Ηλιοστασίου σύμφωνα με το Ιουλιανό Ημερολόγιο. Η μέρα της θεωρείται ένα φεστιβάλ φωτός στους σκοτεινούς μήνες, κάτι που μίλησε πραγματικά για τις σκοτεινές σκανδιναβικές χώρες, όπου εξακολουθούν να εφαρμόζονται μερικές πολύ ιδιαίτερες παραδόσεις.
Η πραγματική Αγία Λουσία, ή Αγία Λουκία, ήταν μια γυναίκα που γεννήθηκε στις Συρακούσες της Σικελίας γύρω στο 300 μ.Χ. Σύμφωνα με τις περισσότερες μαρτυρίες της ζωής της, ήταν πιστή Χριστιανή και υπέστη μαρτυρικό θάνατο όταν αρνήθηκε να εγκαταλείψει την πίστη και την παρθενιά της για γάμο. Είναι η επίσημη προστάτιδα των Συρακουσών και η ημέρα της γιορτάζεται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους σε όλη την Ιταλία και σε άλλες καθολικές χώρες.
Στη Σκανδιναβία, η ιδέα του φωτός στη διάρκεια των σκοτεινών μηνών φαίνεται ότι έθεσε τα θεμέλια για τις παραδόσεις που βλέπουμε σήμερα. Οι εορτασμοί για την Ημέρα της Αγίας Λουκίας είναι ιδιαίτερα έντονοι στη Σουηδία, όπου κάθε πόλη και πόλη επιλέγει μια νύφη Lucia. Οι παρελάσεις για την Ημέρα της Αγίας Λουκίας είναι επίσης πολύ συνηθισμένες τόσο στη Σουηδία όσο και στη Δανία. Η Λουκία-νύφη οδηγεί την παρέλαση φορώντας μια λευκή ρόμπα και ένα στέμμα από αειθαλή φυτά με αναμμένα κεριά στο κεφάλι της. Οι υπόλοιποι λευκοντυμένοι συμμετέχοντες περπατούν αργά με τα δικά τους κεριά στο χέρι πίσω από τη νύφη και η πομπή ψάλλει ψαλμούς υμνώντας την Αγία Λουκία.
Το έθιμο των παρελάσεων της ημέρας της Αγίας Λουκίας είναι αναπόσπαστο μέρος των εορτασμών των Χριστουγέννων, ειδικά στα νηπιαγωγεία και τα σχολεία, όπου τα παιδιά περιπλανώνται στις σκοτεινές αίθουσες με τα φώτα τους, τραγουδώντας τόσο για την Αγία Λουκία όσο και για το φως στο σκοτάδι. Ίσως σκεφτείτε «μικρά παιδιά με αναμμένα κεριά στα χέρια και τα μαλλιά τους;!», αλλά μην ανησυχείτε – αυτές τις μέρες, φυσικά, χρησιμοποιούν ηλεκτρικά φώτα για λόγους ασφαλείας.
17 Δεκεμβρίου:
Η προέλευση του χριστουγεννιάτικου δέντρου
Η παράδοση της τοποθέτησης αειθαλών φυτών εντός των σπιτιών μας, πηγαίνει στην πραγματικότητα πολύ πιο πίσω από ό,τι φαντάζεστε. Πολύ πριν από τον Χριστιανισμό, τα αειθαλή φυτά είχαν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για τους ανθρώπους του αρχαίου κόσμου, ειδικά τον χειμώνα. Συμβόλιζαν διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς πολιτισμούς – ορισμένοι πολιτισμοί πίστευαν ότι τα αειθαλή φυτά διώχνουν τα κακά πνεύματα και τη μαγεία, ενώ σε πολλές χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπου οι χειμώνες ήταν σκοτεινοί και με μεγάλη διάρκεια, τα αειθαλή φυτά συμβόλιζαν τη ζωή που σύντομα θα αναπτυσσόταν ξανά την άνοιξη.
Η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου όπως το ξέρουμε σήμερα, γενικά αποδίδεται στους Γερμανούς. Η πρακτική του να φέρνεις ένα αειθαλές δέντρο στο σπίτι και να το διακοσμείς με στολίδια και φωτάκια μπορεί να εντοπιστεί από το 1500. Οι Γερμανοί μετανάστες πήραν την παράδοση μαζί τους στην Αμερική και τον Καναδά, και το στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο έγινε δημοφιλές στο Ηνωμένο Βασίλειο (και στην υψηλή κοινωνία της Αμερικής) στα μέσα του 1800 χάρη στη… τύμπανο τα ταααν… τη βασίλισσα Βικτώρια και τον σύζυγό της Πρίγκιπα Αλβέρτο!
Αφού εικονογραφήθηκαν στο London News, να στέκονται με τα παιδιά τους γύρω από ένα στολισμένο χριστουγεννιάτικο δέντρο, η παράδοση πραγματικά απογειώθηκε. Η Victoria και ο Albert ήταν εξαιρετικά δημοφιλείς και η ζωή τους αντιγραφόταν συχνά με φρενίτιδα – η ειδυλλιακή οικογενειακή τους σκηνή μπροστά στο χριστουγεννιάτικο δέντρο δεν αποτελούσε εξαίρεση. Για να καταδείξει τη δύναμη της δημοτικότητάς τους, η Victoria θεωρείται επίσης γενικά υπεύθυνη για την τάση να φοράτε ένα λευκό νυφικό.
Μετά την εφεύρεση και την εμπορευματοποίηση του ηλεκτρισμού, η διατήρηση του χριστουγεννιάτικου δέντρου αναμμένο για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους έγινε ευκολότερη και αρχίσαμε να βλέπουμε την εισαγωγή των μεγάλων, φωτισμένων δέντρων στις δημόσιες πλατείες. Για παράδειγμα, το διάσημο χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Rockefeller Center στη Νέα Υόρκη φωτίστηκε για πρώτη φορά το 1933 (το πρώτο μικρό δέντρο τοποθετήθηκε εκεί το 1931), και σήμερα το μεγάλο δέντρο είναι στολισμένο με περισσότερα από 25.000 λαμπάκια.
